De Pano-reportage van vorige week heeft terecht veel mensen geschokt. De armoede in Vlaanderen neemt toe en dat is onaanvaardbaar in een rijke regio als de onze. In Turnhout groeit ondertussen meer dan één op vier kinderen op in armoede. De PVDA stelt een actieplan voor met zes topprioriten om de strijd tegen armoede in Turnhout aan te pakken.
Het charter werd aan de pers voorgesteld met een berg van honderden brooddozen. Ze staan symbool voor de lege boterhammendozen waarmee steeds meer Turnhoutse kinderen elke ochtend naar school gaan.
1. Geen lege brooddozen en geen financiële drempels in het onderwijs.
Voorzie kosteloos gezonde en voedzame maaltijden op school voor iedereen, zonder stigmatisering van de kinderen die in armoede opgroeien. Het kan deel uitmaken van de lessen om met de leerlingen samen te koken. Verschillende eetculturen uitwisselen kan ook de verbinding tussen leerlingen, ouders en schoolteam bevorderen. Het stedelijk onderwijs kan hier een voortrekkersrol opnemen.
Daarnaast is ons onderwijs zelf ook gewoon te duur. Middagstudie en nabewaking dikken die factuur vaak nog aan. Je kinderen naar school sturen zorgt bij veel ouders voor een te grote hap uit het gezinsbudget. In het middelbaar onderwijs lopen de kosten nog hoger op. We dringen aan bij de Vlaamse overheid dat kleuter-, lager en secundair onderwijs volledig kosteloos worden. Zolang dat niet gebeurt, werken we met maximumfacturen in het stedelijk onderwijs, naar voorbeeld van het Antwerps provinciaal onderwijs. We breiden de onderwijscheques uit naar het secundair onderwijs. Die bestaan nu al voor het basisonderwijs.
2. Toegang tot een job die beschermt tegen armoede.
Kinderarmoede betekent ook armoede bij de ouder(s). Dat is even onrustwekkend. De stad moet iedereen toegang geven tot een (financieel) gezonde thuissituatie. Daarvoor moet er geïnvesteerd worden in werkgelegenheid, ook voor mensen in een kwetsbare positie.
Het aantal werkzoekende Turnhoutenaren steeg van 1800 mensen tien jaar geleden naar meer dan 2600 mensen nu. De cijfers zijn nog slechter voor de ‘doelgroepen’: jongeren, ouderen, laaggeschoolden of mensen met een migratieachtergrond.
De stad heeft daar een belangrijke verantwoordelijkheid in. De noden bij de stedelijke diensten zijn enorm, bijvoorbeeld in het stedelijk onderwijs, het groenonderhoud, de begeleiding van nieuwkomers… en toch wordt er bespaard op personeel. Steeds meer volwaardige jobs worden uitbesteed aan vrijwilligers. Dat biedt natuurlijk geen inkomenszekerheid. We willen een stedelijk investeringsbudget dat uitgaat van de sociale noden, maar dat ook zorgt voor volwaardige jobs. We willen een personeelsbeleid dat de realiteit in de samenleving weerspiegelt en voldoende aandacht heeft voor diversiteit en voor wie het moeilijk heeft op de arbeidsmarkt.
3. Kwaliteitsvol wonen voor maximaal een derde van het gezinsinkomen
De woonkosten nemen een veel te grote hap uit het gezinsbudget. De vuistregel, dat je best niet meer dan een derde van je inkomen uitgeeft aan je woonst, is voor heel veel mensen niet haalbaar. Bij Woonmaatschappij De Ark staan bijna 4000 mensen op de wachtlijst voor een sociale woning. Dat cijfer blijft stijgen. Maar op een wachtlijst kan je niet wonen.
Het is vijf over twaalf. In Turnhout rezen de voorbije jaren veel dure woonprojecten uit de grond, met appartementen en lofts van 300.000 euro en meer. Daarmee los je de nood aan betaalbare woningen niet op. Er is dringend een plan nodig om iedereen toegang te geven tot een betaalbare en kwaliteitsvolle woning. Elke geïnvesteerde euro in goed wonen is op twee à drie jaar terugverdiend, zo tonen Europese studies. Het bevordert de (psychische) gezondheid en de schoolprestaties.
Betaalbaar wonen, dat zou een prestigeproject moeten worden voor de hele stad. Daarvoor hebben we een ambitieus plan voor betaalbaar wonen nodig. Een plan met vier pijlers: (1) een wooncode op de private huurmarkt, met een objectieve huurprijsbepaling (huurprijzenraster) naar Nederlands model; (2) een nultolerantie voor leegstand van woningen en gebouwen; (3) een ambitieus plan voor moderne sociale huisvesting en (4) een actieve stedelijke vastgoedpolitiek met een stedelijke wooncoöperatie. Zo moet het mogelijk zijn om in enkele jaren tijd de nodige nieuwe woningen te hebben: één derde extra sociale woningen en twee derde extra betaalbare huur- en koopwoningen.
4. Zonder geld naar de huis- en tandarts in wijkgezondheidscentra
Steeds meer mensen stellen een bezoek aan de huisarts of aan de tandarts uit om financiële redenen. Arm maakt ziek en ziek maakt arm. Het Netwerk tegen Armoede liet een enquête uitvoeren bij verschillende armoedeorganisaties en daaruit blijkt dat de armoedeorganisaties wijkgezondheidscentra als een van de prioriteiten zien voor een stadsbestuur om de ongelijkheid tussen rijk en arm in de zorg weg te werken.
In Gent bestrijken de wijkgezondheidscentra het hele grondgebied van de stad. Een op de vijf Gentenaars wordt er verzorgd. In Turnhout wachten we al jaren op een concrete invulling. Wij willen per wijk lokale spelers rond de tafel brengen om te zien wat mogelijk is. Wij willen bij de start van een nieuw centrum ondersteuning bieden en inzetten op toegankelijke gezondheidszorg in elke wijk van onze stad. De stad moet een voortrekkersrol spelen bij het zoeken naar nieuwe artsen en beschikbare locaties.
Ook voor tandartsen moeten de financiële drempels weggewerkt worden. Er kunnen jaarlijkse controledagen georganiseerd worden in de ziekenhuiscampussen. Geconventioneerde tandartsen kunnen worden ondergrbacht in de wijkgezondheidscentra.
5. Stop dure Diftar
Bij de invoering van de afvaltaks Diftar werd het leven voor iedereen duurder, voornamelijk voor de sociaal zwakkeren. Diftar is in zijn huidige vorm sociaal onrechtvaardig. De taks weegt vooral door voor mensen op een appartementje, die moeilijker kunnen sorteren en composteren.
We willen een onmiddellijke afschaffing van de vaste kost voor de grijze en de groene bak. Groenafval is perfect composteerbaar en moet dan ook gratis worden opgehaald. Dezelfde logica wordt nu al gevolgd voor papier en pmd. We maken ook het containerpark gratis. Mensen die hun afval sorteren en wegbrengen naar het containerpark moeten daarvoor worden beloond.
Het is perfect mogelijk om afvalophaling betaalbaar te maken voor iedereen als we de correcte prijs doorrekenen aan de afvalverwerkende industrie. De afvalverwerkende bedrijven maken vandaag megawinsten met het afval dat wij mooi voor hen gesorteerd hebben.
6. Trek de uitkeringen op tot boven de armoedegrens
Het leefloon voor een alleenstaande bedraagt 892 euro, terwijl de Europese armoedegrens in België voor een alleenstaande op 1115 euro staat. Het is een verschil van 223 euro. Voor een gezin met twee kinderen bedraagt het leefloon 1190 euro en staat de Europese armoedegrens voor ons land op 2341 euro. Een verschil van maar liefst 1151 euro.
Wij willen de leeflonen optrekken tot boven die Europese armoedegrens. Wij willen ook dat het leefloon onvoorwaardelijk is. Het optrekken van het leefloon tot aan de Europese armoedegrens is ook een hoofdeis van het Netwerk tegen Armoede.
De stad Turnhout moet aandringen dat de regering werk maakt van haar belofte de uitkeringen op te trekken. Ze kan ondertussen zelf het goede voorbeeld geven door het leefloon op te trekken en extra steun te geven aan mensen met een uitkering onder de armoedegrens. Eveneens moet ze werk maken van automatische rechtentoekenning. Dat is perfect mogelijk. Het zou de stad jaarlijks ongeveer 5,8 miljoen euro kosten om meer dan duizend gezinnen uit de armoede te trekken. Het is een kwestie van politieke keuzes. En dan is het terugverdieneffect nog niet eens meegerekend. Omdat mensen in armoede vooral in hun eigen omgeving kopen, zal het de lokale middenstand ten goede komen. Ook bij de grote winkelketens zullen er extra jobs bij komen.