Turnhout: de fietsstad van morgen

• Groene assen voor de zwakke weggebruiker
• Doorgaand verkeer uit de wijken
• Met de fiets naar de fabriek
• Een parkeerbeleid in eigen handen
• Een breed draagvlak is nodig
• Drie toekomstbeelden
• De situatie vandaag
• Een Modal Shift tegen 2030

Groene assen voor de zwakke weggebruiker

Elke dag rijden er duizenden scholieren en werkende mensen met de fiets onze stad binnen. Dat doen ze op de gekende invalswegen, zoals de Steenweg op Antwerpen, de Steenweg op Gierle, de Herentalsstraat, de Otterstraat… Er is daarbij geen enkele scheiding tussen het autoverkeer en het fietsverkeer. Enkele steenwegen hebben in het begin nog een apart fietspad, maar van zodra je dichter bij het centrum komt en de straten smaller worden loopt het fietspad dood in een gevaarlijke fietssuggestiestrook. Dat is het geval voor de Steenweg op Antwerpen, de Steenweg op Mol en de Steenweg op Oosthoven.

Net zoals het autoverkeer invalswegen heeft om Turnhout in en uit te rijden, hebben ook de fietsers nood aan veilige invalswegen. Deze invalswegen moeten volledig conflictvrij zijn. De PVDA tekent een fietsnet uit met acht veilige invalswegen voor fietsers. Zeven van die acht invalswegen worden voor het grootste deel fietsstraten waar enkel nog plaatselijk autoverkeer door kan. De achtste invalsweg, Antwerpsesteenweg - De Merodelei, blijft een gedeelde invalsweg voor fietsers en autoverkeer, maar wordt tot aan de Gasthuisstraat voorzien van een apart fietspad.

De acht veilige invalswegen voor fietsers zijn:

Deze fietsinvalswegen zijn enkel nog toegankelijk met de fiets en voor plaatselijk autoverkeer. Het wordt onmogelijk om deze assen met de auto te kruisen. Het wordt ook onmogelijk om vanuit de fietsassen de zijstraten met de auto te bereiken. Alle zijstraten blijven echter wel bereikbaar met de auto vanuit de ‘grijze’ auto-invalswegen.

Enkele invalswegen komen voor hun laatste stukje wel in aanraking met doorgaand autoverkeer. Dat is het geval voor de Otterstraat, de Begijnenstraat en de Warandestraat. Ook die straten vormen we om tot echte fietsstraten. Maar om veilig fietsverkeer in twee richtingen mogelijk te maken, moeten daar wel parkeerplaatsen weggehaald worden. Dat wordt mogelijk als we de aanwezige parkeergarages omvormen tot buurtparkings (zie ‘Een parkeerbeleid in eigen handen’). Uiteraard zal in sommige straten ook het wegdek moeten worden heraangelegd. Fietsen over de kasseien van de Otterstraat is vandaag echt geen pretje.

Een belangrijke voorwaarde om alle invalswegen volledig fietsveilig te maken, is het conflictvrij maken van de kruispunten met de ring.

Doorgaand verkeer uit de wijken

Door invalswegen te voorzien voor fietsers scheiden we ook het plaatselijk verkeer van het doorgaand verkeer. Straten waar nu veel fijn stof is door autoverkeer, zoals de Patriottenstraat, worden eindelijk ontdaan van doorgaand verkeer. Deze ‘streetcanyons van fijn stof’, lopen nu dood op een fietsstraat. Hetzelfde geldt voor de huidige sluipwegen om de drukke ring te vermijden, zoals de Smalvoortstraat of de Grimstedestraat. Zo maken we van de wijken echte woonwijken. Het fietsplan draagt niet enkel bij tot fietsveiligheid maar ook tot leefbare en gezonde wijken.

Met de fiets naar de fabriek

Vandaag zijn de fietspaden in de industriezones op verschillende plaatsen in zeer slechte staat. Hetzelfde geldt voor bepaalde verbindingswegen met de industriezones zoals het zuidelijke deel van de Steenweg op Tielen. Onder andere het ACV voert al jaren actie tegen de slechte staat van de fietspaden in de industriezones.

Als we een modal shift willen in het woon-werkverkeer dan moeten we ook de industriezones voorzien van veilige en comfortabele fietspaden.

Een parkeerbeleid in eigen handen

Vandaag is er een zware parkeerdruk in het centrum van Turnhout. Tegelijkertijd zijn er heel wat ondergrondse parkeergarages, alsook parkings van grootwarenhuizen, bedrijven en stadsdiensten, die niet toegankelijk zijn voor buurtbewoners. Veel van die parkings staan vaak voor meer dan de helft leeg. Als we plaats willen maken voor de fietser moeten we de schaarse ruimte optimaal benutten. Het kan niet zijn dat bewoners van de De Merodelei elke dag rondjes moeten rijden om een parkeerplaats te vinden, terwijl de parkeergarage in het Merodecenter elke dag half leeg staat. In de parkeergarage van de Warande staan zelfs tijdens grote concerten tot 200 parkeerplaatsen leeg.

Om de parkeerdruk te verlagen en om plaats te maken voor de fietser moet de stad onderhandelingen aangaan met warenhuizen en bedrijven om ’s nachts en in het weekend hun parkings open te stellen voor buurtbewoners. Voor de private parkeergarages kan de stad in eerste instantie werken met een derdebetalersregeling, zodat inwoners met een bewonerskaart gratis kunnen parkeren in de garage in hun buurt. Op termijn moet de stad zelf de sleutels van het parkeerbeleid in handen nemen, met eigen parkeergarages.

Door van de private parkeergarages echte buurtparkings te maken kunnen we alle fietsassen doortrekken tot in het centrum. Ook de Otterstraat, de Begijnenstraat en de Warandestraat worden dan straten waar je veilig kan fietsen in twee richtingen. In de De Merodelei leggen we een breed tweerichtingsfietspad aan aan de kant van het Merodecenter. Twaalf van de vierendertig bomen moeten worden uitgegraven om op een andere plaats in de stad te herplanten.

Een breed draagvlak is nodig

Alvorens je op zo’n ingrijpende manier de mobiliteitsknoop aanpakt moet je een breed draagvlak hebben onder de bevolking. Zo’n draagvlak kan er maar komen als er een besef komt dat we ons vandaag letterlijk vastrijden. Een besef dat we de leefbaarheid en de gezondheid in onze wijken, de veiligheid van onze kinderen en de toekomst van onze planeet op het spel zetten als we steeds meer doorgaand autoverkeer naar het centrum van de stad trekken.

De PVDA wil een breed debat op gang trekken over de oplossingen die we met dit plan naar voor schuiven. In dat opzicht zijn onze voorstellen slechts denkpistes. Uiteindelijk zal voor elke ingreep een breed debat moeten worden gevoerd in de wijken en kunnen plannen dus nog grondig wijzigen. Toch leggen we concrete voorstellen op tafel, want alleen zo krijg je een echt debat en echte vooruitgang. Het is door een totaalplan voor te leggen dat we het mobiliteitsbeleid uit het knip-en-plakwerk halen waarin het al lang vastzit.

Drie toekomstbeelden

Saida fietst van de Parkwijk naar de Gasthuisstraat

Ik ben Saida. Ik woon in de Parkwijk en ik ga vandaag shoppen in de Gasthuisstraat en een terrasje doen op de Grote Markt.

Vanuit het Stadspark fiets ik over het Stedelijk plateau (overkapping van de zuidelijke ring) de Rubensstraat in. Ik passeer achtereenvolgens de Papenbruggestraat, de Albert Van Dyckstraat, de Aposteliekenstraat, de Patriottenstraat en de Eigenaarsstraat. Stuk voor stuk gezellige woonstraten zonder doorgaand verkeer. Grote bloembakken met geraniums laten deze zijstraten doodlopen voor autoverkeer, maar laten wel doorgang voor het fietsverkeer. In de Patriottenstraat zitten enkele bejaarden op een klapstoeltje met elkaar te praten. Ze genieten van het zonnetje en van de propere lucht.

Ik fiets verder door de Korte Gasthuisstraat en passeer de Dierckxstraat, de Deken Adamsstraat en de Vianenstraat. Ook dit zijn gezellige woonstraten zonder doorgaand verkeer. De Driezenstraat is wel nog toegankelijk voor autoverkeer vanuit de Korte Gasthuisstraat, want die loopt dood op de Herentalsstraat. In de Vianenstraat zien we een groepje kinderen in het midden van de straat een grote krijttekening maken.
Ik fiets nu de voetgangerszone van de Korte Gasthuisstraat in en kom aan in de Gasthuisstraat.

Robin fietst vanuit Vosselaar naar school

Ik ben Robin. Ik woon in Vosselaar en fiets elke dag naar mijn school in het centrum van Turnhout.

Als het licht op ‘vierkant groen’ springt, steek ik samen met alle andere fietsers en voetgangers veilig de ring over. Ik rijd over het fietspad en passeer links de Collegestraat en rechts de Boudewijnlaan. Grote verkeersdrempels verplichten afslaande auto’s om snelheid te minderen. Ook op de volgende kruispunten vermijden grote verkeersdrempels dat auto’s met snelheid het fietspad kunnen kruisen.

Ik rij verder en steek de spoorweg over. Vlak na het rond punt steekt het fietspad de De Merodelei over. Opnieuw beschermen grote verkeersdrempels mij van het autoverkeer. Ik fiets nu op een breed tweerichtingsfietspad aan de linkerkant van de rijbaan. Enkel aan de rechterkant van de rijbaan staan nog geparkeerde auto’s. De meeste buurtbewoners hebben hun auto gratis geparkeerd in de ondergrondse garage van het Merodecenter. Aan de Zeshoek rijd ik de Gasthuisstraat in, richting Grote Markt. Over een kwartiertje begint mijn wiskundeles, dus ik zal me maar haasten...

Patrick rijdt met de auto naar Tilburg

Ik ben Patrick. Ik werk als arbeider in de industriezone van Turnhout en ga elke dag met de fiets naar het werk. Maar voor bijscholingen moet ik regelmatig naar het moederbedrijf in Nederland.

Ik woon in de Grimstedestraat, vlak aan het kerkhof. Vroeger kruiste ik met de wagen de Kwakkelstraat en reed ik langs de Kerkhofweg naar de ring om zo naar Nederland te rijden. Vandaag kan ik de Kwakkelstraat niet meer kruisen omdat dit een fietsas is geworden. Ik rijd nu de Grimstedestraat uit langs de Herentalsstraat en moet een stukje extra ring doen. Met het nieuwe fietsplan moet ik dus een beetje rondrijden als ik naar Nederland moet. Maar toch ben ik heel tevreden: mijn voordeur blijft perfect bereikbaar met de auto en mijn straat is nu geen sluipweg meer van doorgaand verkeer. De enige auto’s die hier nog rijden zijn die van de buren als ze thuis komen van hun werk. Mijn kinderen spelen nu regelmatig op straat.