Inleiding

Als we de uitdagingen van vandaag en morgen echt willen aanpakken, dan hebben we meer nodig dan een goedbedoelde maatregel hier of daar. Dan moeten we geen komma’s veranderen, maar moeten we de stad veranderen. Geen gerommel in de marge, maar een stedelijke revolutie. Wij zijn niet bezig met de postjes en de macht verdelen. Wij zijn niet bezig over wie met wie, en wie niet met wie. Wij zijn bezig met onze stadsvisie. Om dit stadsprogramma te maken, hebben wij de Grote Bevraging georganiseerd bij meer dan 1200 inwoners, in de grootste stadsdialoog uit de geschiedenis van Turnhout. Wij toetsen ons programma, we betrekken de mensen: dat is ons DNA. Er is geen enkele partij die dat doet zoals wij.

Onze stad staat in de uitverkoop. Stadsgronden met veel potentieel belanden op de braderie van de vrije markt. De groene longen in en rond de stad worden volgebouwd voor snel geldgewin. Projectontwikkelaars hebben meer te zeggen over hoe onze stad er moet uitzien dan onze schepen van ruimtelijke ordening. 

Ook onze stedelijke diensten gaan op de schop. Ons zwembad werd uitverkocht aan een Nederlands privébedrijf. Daardoor betaalt de Turnhoutenaar nu de duurste zwemtarieven in onze streek. Het OCMW-woonzorgcentrum en het OCMW-ziekenhuis werden verzelfstandigd. Je betaalt ondertussen meer in woonzorgcentrum De Wending dan in sommige privérusthuizen. De stadsdiensten worden stap voor stap omgedoopt tot bedrijfseenheden, met consultants uit de privé aan het roer. Zo sluipt de private logica binnen in de publieke dienstverlening. Er moeten nu ‘commerciële targets’ worden gehaald. Onze diensten moeten ‘concurrentieel zijn met de privésector’. Patiënten worden klanten. Dienstverlening, zorg en mensenwerk worden voor het stadspersoneel opeens een ‘product’.

De stad geeft de sleutels van haar eigen beleid uit handen aan private ondernemingen, aan ‘autonome bedrijven’, aan projectontwikkelaars en betonboeren. Deze bedrijfslogica vertrekt niet van een stad op mensenmaat, maar van een stad op centenmaat. De sociale visie op de stad, de stad op mensenmaat, wil diensten toegankelijk maken voor iedereen. De stad op mensenmaat wil de sociaal zwaksten beschermen. De stad op mensenmaat investeert in onderwijs en zorg, in veilige fietspaden en in betaalbaar wonen. De stad op mensenmaat is een klimaat neutrale stad, met propere lucht en met groen in elke wijk. De stad op mensenmaat breekt met de neoliberale logica van besparingen en commercie.

In september 2023 startte de PVDA met de grootste politieke bevraging uit de geschiedenis van Turnhout. Vijf maanden lang trokken tientallen vrijwilligers van de linkse partij door het herfst- en winterweer de straat op om een veertigtal programmapunten voor te leggen aan meer dan duizend mensen. De resultaten van deze Grote Bevraging geven een unieke blik op hoe de Binken naar hun stad kijken.

Maar liefst 1.239 Turnhoutenaren namen de tijd om hun gedacht te geven over wat anders kan en wat beter moet in onze stad. Zes jaar geleden nam de PVDA ook al een Grote Bevraging af in Turnhout. Toen vulden 1.031 Turnhoutenaren de vragenlijst in. Nu waren dat er nog eens 200 meer. Met de PVDA doen wij iets wat andere partijen al lang niet meer doen: luisteren naar de mensen. 

Met De Grote Bevraging legde de PVDA de Turnhoutenaren een uitgebreide vragenlijst voor. De deelnemers werd gevraagd om de belangrijkste stedelijke thema’s aan te geven om de beste concrete voorstellen aan te duiden. Heel wat respondenten deden ook zelf nieuwe voorstellen. 

We vroegen de mensen om een top drie van belangrijkste thema’s te kiezen uit zes opties. Daarbij duidde bijna de helft van alle respondenten (48%) de strijd tegen armoede als eerste prioriteit aan. Sterker nog: maar liefst 8 op de 10 Turnhoutenaren zetten de strijd tegen armoede ergens in hun top drie van prioriteiten. 

Hoewel er uitschieters zijn bij werklozen, invaliden en gepensioneerden, staat armoedebestrijding ook bij werkende mensen en hooggeschoolden afgetekend op de eerste plaats. Dat de armoede in Turnhout de afgelopen jaren sterk is toegenomen was natuurlijk al langer geweten. Maar nu weten we ook dat de empathie bij de Turnhoutenaren groot is, ook bij diegenen die zelf niet rechtstreeks met armoede te maken hebben. Iedereen wil dat het komende stadsbestuur prioritair inzet op armoedebestrijding.

De Grote Bevraging van de PVDA werd ook ingevuld door 200 Turnhoutse jongeren (-30 jaar). Op de vraag “Hoe maken we van Turnhout een stad voor jongeren” reageerde meer dan de helft (55%) dat de strijd tegen racisme en discriminatie voor hen prioriteit moet krijgen. Jongeren groeien op in een superdiverse stad. Toch botsen ze voortdurend op allerlei drempels: in het uitgaansleven, bij de zoektocht naar een eerste job of op de huurmarkt. Uit onze bevraging blijkt duidelijk dat ze dat als een groot probleem ervaren. 

De Grote Bevraging werd niet alleen afgenomen in Turnhout maar in heel het land. Overal peilden we ook naar nationale thema’s. Bij de nationale thema’s valt op dat de wooncrisis in Turnhout het vaakst als eerste prioriteit naar voren werd geschoven (22%), terwijl dat in het geheel van het land slechts als zesde prioriteit naar voren komt. Niet verwonderlijk. Het stadsbestuur zet in op grote nieuwbouwprojecten, maar aan betaalbare woningen blijft een groot tekort, zowel voor huurwoningen als voor koopwoningen. Probeer als jongere of als alleenstaande maar eens een betaalbare woning te vinden in Turnhout. Uit onze bevraging blijkt duidelijk dat dat probleem nog veel harder leeft in Turnhout dan in de rest van het land.