Luc Vanderschoot is al sinds 1994 syndicaal afgevaardigde voor ACV-LBC bij Janssen Pharmaceutica. Ik ontmoet Luc Vanderschoot bij hem thuis in Beerse, op een boogscheut van de fabriekspoorten van de farmareus.
Sinds begin dit jaar heerst er sociale onrust bij Janssen Pharmaceutica. Wat is er precies aan de hand?
Luc Vanderschoot. Het begon allemaal toen in januari enkele interimmers plots op hun loonbrief ontdekten dat ze enkele honderden euro minder loon hadden gekregen dan in het verleden. Dat was voor die mensen uiteraard een serieuze schok. Ze werden plots enkele euro’s per uur minder betaald voor hetzelfde werk als voordien.
Heeft de directie daar een goede uitleg voor?
Luc. Alles past binnen een strategie die Janssen Pharmaceutica drie jaar geleden uittekende om zogezegd “marktconform” te gaan verlonen. Eind 2012 heeft de directie reeds de cao’s (collectieve arbeidsovereenkomsten) in verband met de barema’s opgezegd. Nu gaat ze een stap verder en voert ze eenzijdig, zonder overleg, een eigen loonbeleid in waarbij de interim-werknemers de eerste slachtoffers zijn.
Op zich betaalt Janssen Pharmaceutica niet slecht. Veel werknemers in andere bedrijven moeten het met minder doen.
Luc. Het klopt dat de lonen bij Janssen Pharmaceutica hoger liggen dan in veel andere bedrijven. Maar vorig jaar maakte het bedrijf een winst van meer dan een half miljard euro. Wij vinden dat daar ook iets van mag terugvloeien naar de mensen die die winst creëren. Bovendien wil men de beginnende mensen en de mensen die uitvoerende taken doen minder gaan betalen terwijl men van de hoogste lonen afblijft.
Als de grootste speler zijn lonen verlaagt dan zorgt dat voor een neerwaartse spiraal voor andere bedrijven in de sector en de regio
Janssen Pharmaceutica is een grote speler in de chemiesector. Naar mijn inzien vergelijkt de directie ons met bedrijven als Soudal om aan te geven dat de lonen meer marktconform moeten worden. Maar als de grootste speler zijn lonen verlaagt dan zorgt dat voor een neerwaartse spiraal op de andere bedrijven in de sector en regio. Dan gaan Soudal in Turnhout of Pfizer in Puurs zeggen: kijk eens, wij moeten ook onze lonen doen zakken want anders kunnen we niet meer concurreren tegenover Janssen. Bij zo’n neerwaartse spiraal gaat iedereen erop achteruit.
Niet enkel voor de nieuwe starters en de interimmers, ook voor het vast personeel zal de loonvorming veranderen.
Luc. De nieuwe starters en de interimmers zijn maar een eerste stap. De directie wil voor iedereen overgaan naar een prestatiegerichte verloning. Daarbij hou je als werknemer een bepaald basisinkomen maar alles daarboven wordt berekend op individuele evaluaties. Je weet wel wat je basisloon is maar hoeveel je uiteindelijk zal verdienen elke maand daarvan heb je geen idee. En wat je loonevolutie op langere termijn is dat weet je al helemaal niet. Met het ACV-LBC blijven wij voorstander van een barema-systeem.
Zorgt die prestatiegerichte verloning er dan niet voor dat de ijverige werknemers beloond worden?
Luc. Je moet daarvoor al rekenen op de goodwill van de werkgever want de evaluatiecriteria zijn zeker niet objectief. De helft is gebaseerd op “wat”, dus wat produceer je, kan je de band volgen… maar de andere helft is gebaseerd op “hoe”, hoe ga je om met je collega’s, hoe volg je richtlijnen op… Als iemand echt niet goed functioneert zijn er uiteraard andere mogelijkheden om te sanctioneren maar dat men nu zo iets subjectief toepast op de loonvorming dient enkel om mensen onder druk te zetten, om mensen het zwijgen op te leggen.
Hoe hebben de vakbonden gereageerd?
Luc. Als Janssen interimmers wil inzetten voor de vermeerdering van werk dan moet het bedrijf daarvoor de goedkeuring van de sociale delegatie krijgen. Zolang wij geen akkoord hebben over de loononderhandelingen geven wij die goedkeuring voor het gebruiken van nieuwe interimkrachten niet meer. We weten dat Janssen die interimarbeid nodig heeft. De directie heeft door onze acties dan ook veel interimcontracten omgezet naar tijdelijke contracten. Die mensen zijn nu dus qua statuut zelfs beter af. Maar door onze handtekening niet meer te zetten voeren wij de druk op de onderhandelingen serieus op.
Als Janssen vandaag die interimcontracten kan omzetten naar tijdelijke contracten, waarom krijgen die mensen dan niet standaard een tijdelijk contract?
Men gebruikt interimarbeid niet als aanvulling bovenop vast werk maar als vervanging van vast werk.
Luc. Ha… dat is een goede vraag! Wij zijn nu aan het onderzoeken of de directie geen onwettelijk gebruik maakt van interimarbeid. Volgens een bedrijfs-cao moet een interimcontract na 660 gewerkte dagen worden omgezet in een vast contract. Maar bij ons starten jonge mensen met een interimcontract met de belofte dat ze een mooie carrière bij Janssen kunnen uitbouwen, maar na 659 dagen moeten ze niet meer terug komen. Dan moet de wergever hen dus geen vast contract geven en van die beloofde carrière komt niets in huis! Men gebruikt interimarbeid dus niet als aanvulling bovenop het vast werk, maar als een vervanging van vast werk.
Hoe moet het nu verder?
Luc. Door onze acties heeft de directie al een eerste toegeving gedaan: bij interimmers die al in dienst waren voor 1 januari 2016 is het verschil tegenover hun oude loon teruggebracht tot maximum 10%. In eerste instantie verloren zij nog veel meer dan 10%.
De onderhandelingen gaan nog lang aanslepen maar wij gaan niet eender welk loonakkoord ondertekenen. Wij houden de druk aan door geen goedkeuring te geven voor het gebruiken van nieuwe interimkrachten zolang er geen deftig akkoord is. Als het nodig is zullen wij een stakingsaanzegging doen, maar dat is voorlopig nog niet aan de orde.
